Νέα μεταναστευτικά κύματα απειλούν να πνίξουν την Κύπρο

Ασταμάτητες είναι οι μεταναστευτικές ροές που καταφθάνουν τις τελευταίες ημέρες στις παράλιες ακτές της Κύπρου. Η παρατεταμένη καλοκαιρία των τελευταίων ημερών σε συνδυασμό με την έκρυθμη κατάσταση στο Λίβανο αναθέρμαναν την έλευση παράνομων μεταναστών.

Συγκεκριμένα, από την περασμένη Κυριακή μέχρι και σήμερα έφτασαν 16 βάρκες με περισσότερους από 780 παράτυπους μετανάστες. Την ίδια στιγμή και ενώ το Κέντρο Φιλοξενίας Πουρνάρα είναι ήδη πλήρες, συνεχίζεται η μεταφορά μεταναστών.

Η διαθεσιμότητα του Πουρνάρα είναι γύρω στα 1.200 άτομα, ενώ υπάρχει και το ενδεχόμενο φιλοξενίας παράτυπων μεταναστών σε σκηνές στον περιβάλλοντα χώρο του Πουρνάρα. Στις σκηνές μπορούν να φιλοξενηθούν μέχρι και 1000 άτομα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 82% των διαμενόντων αυτήν τη στιγμή στο Πουρνάρα είναι Σύροι, ενώ για κάθε διαμένοντα του Πουρνάρα το συνολικό κόστος που υπολογίζεται ανά μηνά είναι στα 600 ευρώ. Παράλληλα γίνεται συνεχώς συντονισμός για αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων θέσεων στα υπόλοιπα Κέντρα που υπάρχουν.

Οι μαζικές αφίξεις ανέτρεψαν τη βελτιωμένη εικόνα που παρουσίαζε η χώρα στο θέμα του μεταναστευτικού. Από την 1η Ιανουαρίου μέχρι τις 4 Απριλίου έφτασαν διά θαλάσσης αλλά και από τη γραμμή αντιπαράταξης περίπου 3.530 παράτυποι μετανάστες, ενώ το ίδιο χρονικό διάστημα οι επιστροφές ήταν 3.100.

Όπως ήταν αναμενόμενο, οι εξελίξεις προκάλεσαν μπαράζ επαφών της Κυβέρνησης με την Ευρωπαϊκή Ένωση, ώστε να βρεθεί άμεσα λύση στο μεταναστευτικό πρόβλημα. Διά στόματος του Υπουργού Εσωτερικών Κωνσταντίνου Ιωάννου υπάρχει η παραδοχή για επίθεση από σαπιοκάραβα, ενώ ο ίδιος ο Πρόεδρος δήλωσε ότι βρισκόμαστε σε κατάσταση κρίσης.

Τη Δευτέρα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης θα μεταβεί στον Λίβανο μαζί με τους Υπουργούς Εσωτερικών, Εξωτερικών και τον Αρχηγό της Εθνικής Φρουράς, με σκοπό να βρεθεί η λύση για περιορισμό των αφίξεων. Στο πλάνο βρίσκεται η οικονομική ενίσχυση του Λιβάνου με χρήματα της ΕΕ, αλλά και η άμεση εμπλοκή της Frontex στην προστασία και επιτήρηση των θαλάσσιων συνόρων της ΕΕ.

Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είχε επίσης τηλεφωνική επικοινωνία με την Πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ζητώντας τη στήριξη τής ΕΕ αναλαμβάνοντας πιο πρωταγωνιστικό ρόλο στο ζήτημα του μεταναστευτικού, ενώ το επόμενο διάστημα θα πραγματοποιηθεί συνάντηση μεταξύ τους.

«Ως κράτος δεν πήραμε τα μέτρα μας»

Για τις ασταμάτητες μεταναστευτικές ροές που έρχονται στην Κύπρο μίλησε στη «Σ» ο Πρόεδρος του Ινστιτούτου Δημογραφικής και Μεταναστευτικής Πολιτικής Κύπρου, Ανδρέας Μορφίτης.

Αρχικά ανέφερε ότι ήταν λογικό και αναμενόμενο ότι θα έρθουν μαζικές μεταναστευτικές ροές, απλώς εμείς ως κράτος δεν πήραμε τα μέτρα μας. «Υπάρχει τρόπος ώστε να σταματήσουν οι ροές, στέλνοντας το μήνυμα ότι όλα εξαρτώνται από τη δράση και την αντίδραση. Η δράση φέρνει αντίδραση. Αν δεν υπάρχει αντίδραση από την Κυβέρνηση για την προστασία των θαλασσίων συνόρων, η δράση από τη Συρία θα συνεχιστεί», είπε.

Συμπλήρωσε ότι το πρόβλημα με τους Σύρους έχει αρχίσει εδώ και δύο χρόνια. «Παλαιότερα έρχονταν βάρκες με μικρούς αριθμούς, τις οποίες αντιμετωπίζαμε επιφανειακά, με αποτέλεσμα να δίνεται το μήνυμα στη Συρία ότι μπορούν να έρθουν στην Κύπρο για να καταλήξουν στο Πουρνάρα».

Τόνισε ότι αυτό το μήνυμα δόθηκε προς τους διακινητές, γνωρίζοντας ότι αν συλληφθούν θα πάνε φυλακή για δύο χρόνια, αλλά και προς τους μετανάστες, που γνώριζαν ότι θα τους παραλάβει η κυπριακή Αστυνομία και θα τους οδηγήσει στο Πουρνάρα. «Δεν σημαίνει ότι πρέπει να τους βυθίσουμε, ή να τους ρυμουλκήσουμε ή να τους αφήσουμε απροστάτευτους», ανέφερε.

Επεσήμανε ότι το κάθε κράτος οφείλει να προστατεύει τα θαλάσσια και τα χερσαία σύνορά του και αυτό είναι αξίωμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Η Frontex είναι εντεταλμένη να τηρεί την τάξη και να προστατεύει τα σύνορα των ευρωπαϊκών χωρών. Στην περίπτωση της Κύπρου δεν έγινε αυτό το πράγμα, με αποτέλεσμα να δίνεται η δυνατότητα στους Σύρους να συνεχίσουν να έρχονται».

Υπογράμμισε ότι το ζητούμενο είναι να ζητηθεί άμεση εμπλοκή της Frontex. «Να τους καταστήσουμε συνυπεύθυνους γι’ αυτό το πράγμα που συντελείται σε ένα κράτος - μέλος της ΕΕ και να ζητήσουμε άμεσα μέτρα. Εγώ ρωτώ τους κυβερνώντες και τον Υπουργό Εσωτερικών πότε ενοχλήσαμε τη Frontex», παρατήρησε.

Εξήγησε ότι τα άμεσα μέτρα είναι η φύλαξη των θαλάσσιων συνόρων της επικράτειάς μας στα δώδεκα ναυτικά μίλια. «Εάν η Frontex με τη βοήθεια της λιμενικής Αστυνομίας και των ντόπιων Αρχών ασφαλείας συλλειτουργήσουν, τότε οι βάρκες θα οδηγούνται πίσω. Δεν θα επαναπροωθούνται, αλλά θα τους απαγορεύεται η διέλευση πέραν των 12 ναυτικών μιλίων», είπε.

«Ο κυπριακός λαός θα περιμένει να δει τα μέτρα που έλαβε το ΣΕΑ»

Ο κ. Μορφίτης ανέφερε ότι ως Ινστιτούτο είχαν συνάντηση με τον Υπουργό Δικαιοσύνης Μάριο Χαρτσιώτη στις 27 Μαρτίου, όπου του έθεσαν τις απόψεις και τους προβληματισμούς τους για το όλο ζήτημα. «Δεν αντέδρασε ούτε θετικά ούτε αρνητικά. Απλώς εξέφρασε τις επιφυλάξεις του αν αυτό το μέτρο είναι εφικτό», σημείωσε.

Ακόμη αναφέρθηκε και στην πρόσφατη σύσκεψη του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, το οποίο συγκάλεσε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης. «Δεν σχολιάζω την απόφαση για μη ανακοινώσιμα μέτρα, όμως ο κυπριακός λαός θα περιμένει να δει στην πράξη ποια είναι αυτά τα μέτρα τα οποία έλαβε το ΣΕΑ για να ελέγξει τις ροές από τη θάλασσα», είπε.

«Έχει καταρριφθεί ο μύθος με τις επιστροφές»

Υπογράμμισε ότι όπως έχουν μειωθεί στο ελάχιστο οι ροές από τα κατεχόμενα, έτσι μπορούν να μειωθούν και από τα θαλάσσια σύνορα. «Έχουμε μεγαλύτερη δυνατότητα και υποχρέωση να τα προασπίσουμε».

Επιπλέον τόνισε ότι «συνεχώς λέμε πως αυξήθηκαν οι επιστροφές και για πρώτη φορά είναι περισσότερες από τις εισροές. Αυτό το πράγμα κατέρρευσε μετά τις εισροές από Συρία. Έγιναν τριακονταπλάσιες μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα. Η άνεση που νιώσαμε με τις μετεγκαταστάσεις πήγε χαμένη. Δεν μας ικανοποιεί πλέον ο ισχυρισμός με τις επιστροφές γιατί έχει καταρριφθεί αυτός ο μύθος. Πλέον το κράτος πρέπει να λάβει νέα μέτρα», ανέφερε.

Αυξήθηκαν οι αφίξεις το πρώτο τρίμηνο του 2024

Ο αριθμός των μεταναστών που εισέρχονται παράνομα στη χώρα εκτοξεύτηκε το πρώτο τρίμηνο του φετινού έτους, σε σύγκριση με πέρσι.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών, το πρώτο τρίμηνο του 2024 καταγράφηκαν συνολικά 2.004 αφίξεις διά θαλάσσης, ενώ την αντίστοιχη περίοδο του 2023 καταγράφηκαν μόλις 78 αφίξεις.

Ειδικότερα, τον Ιανουάριο του 2024 καταγράφηκαν 459 αφίξεις παράτυπων μεταναστών, σε σχέση με τον μηδενικό αριθμό που σημειώθηκε τον πρώτο μήνα του 2023.

Τον Φεβρουάριο φέτος αφίχθηκαν στη χώρα μας διά θαλάσσης 710 μετανάστες, αριθμός κατά πολύ αυξημένος σε σχέση με τις 42 αφίξεις που καταγράφηκαν τον περσινό Φεβρουάριο, ενώ τον φετινό Μάρτιο κατέφθασαν στις ακτές της Κύπρου συνολικά 835 μετανάστες, σε σχέση με 36 τον αντίστοιχο μήνα του 2023.

Την ίδια ώρα, μόνο τις δύο πρώτες μέρες του Απρίλη καταγράφηκαν συνολικά άλλες 467 αφίξεις διά θαλάσσης. Συγκεκριμένα, την 1η Απριλίου καταγράφηκαν 136 αφίξεις και στις 2 Απριλίου καταγράφηκαν ακόμη 68 σε πρώτη φάση, ενώ το βράδυ της ίδιας ημέρας αφίχθηκαν άλλοι 263 μετανάστες. Στις 3 Απριλίου έφτασε μια βάρκα με 22 μετανάστες, ενώ στις 4 του μήνα έφτασαν άλλοι 25 μετανάστες. Οι ροές μεταναστών συνεχίστηκαν και στις 5 Απριλίου με την άφιξη μια βάρκας με 22 άτομα, οι πλείστοι άντρες.

Στην αντίπερα όχθη, όσον αφορά τις αφίξεις μέσω της Πράσινης Γραμμής, σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής στοιχεία φαίνεται πως καταγράφουν μείωση. Συγκεκριμένα, το πρώτο τρίμηνο του 2024 πέρασαν στις ελεύθερες περιοχές συνολικά σε 1.012 άτομα, εκ των οποίων τα 319 αφίχθησαν τον Ιανουάριο, τα 316 τον Φεβρουάριο και τα 377 τον Μάρτιο.

Το 2023 οι αφίξεις μέσω της Πράσινης Γραμμής ανήλθαν συνολικά στις 2.656 (614 τον Ιανουάριο, 984 τον Φεβρουάριο και 1.058 τον Μάρτιο).

Συνεπώς, συνολικά, για την περίοδο Ιανουαρίου - Μαρτίου του 2024 αφίχθηκαν συνολικά 3.016 άτομα, ενώ την ίδια περίοδο του 2023 αφίχθηκαν 2.734 άτομα.

Σημειώνεται πως το πρώτο τρίμηνο του 2022, που αποτέλεσε τη χειρότερη χρονιά σε αριθμούς αφίξεων παράτυπων μεταναστών για τη χώρα μας, είχαν φθάσει στην Κύπρο 4.441 μετανάστες - 21 διά θαλάσσης και 4.420 μέσω της Πράσινης Γραμμής.

Εκκρεμούν για εξέταση 25.721 αιτήσεις ασύλου

Την ίδια ώρα η Υπηρεσία Ασύλου έχει ενώπιόν της χιλιάδες αιτήσεις ασύλου που εκκρεμούν για εξέταση.

Συγκεκριμένα, μέχρι τις 4 Απριλίου εκκρεμούσαν 25.721 αιτήσεις ασύλου. Φυσικά η πρώτη χώρα σε αιτήσεις ασύλου είναι η Συρία, για την οποία εκκρεμούν 13.798. Ακολουθεί η Λ.Δ. Κονγκό με 3.260, το Καμερούν με 1.452 αιτήσεις, το Αφγανιστάν με 1.358, η Νιγηρία με 1.039, η Σομαλία με 933, το Ιράν με 468, η Σιέρα Λεόνε με 423, η Λιβερία με 406, το Ιράκ με 395, αλλά και 2.189 αιτήσεις από άλλες χώρες.

3.140 αιτήσεις ασύλου μέχρι τις αρχές Απριλίου

Επιπλέον από την 1η Ιανουαρίου μέχρι τις 4 Απριλίου υποβλήθηκαν συνολικά 3.140 αιτήσεις ασύλου, οι οποίες συμπεριλαμβάνονται στις 25.721. Οι 2.521 αφορούν αιτήσεις Σύρων, οι 81 Ιρανών, 66 Κονγκολέζων, 64 Αφγανών, 64 Σομαλών, 62 Νιγηριανών, 29 από Μπανγκλαντές, 29 Αιγυπτίων, 25 Καμερουνέζων, 24 από το Νεπάλ, ενώ εξετάστηκαν και 175 αιτήσεις ασύλου από άλλες χώρες.

«Η ΕΕ δέχθηκε ότι υπάρχουν ασφαλείς περιοχές στη Συρία»

Όσον αφορά το καθεστώς που διέπει τους Σύρους μετανάστες, ο κ. Μορφίτης εξήγησε ότι η ΕΕ δέχθηκε πως υπάρχουν δύο ασφαλείς περιοχές στη Συρία. «Σε αυτές τις περιοχές θα μπορούσαμε να επαναπροωθήσουμε τους μετανάστες που έρχονται λαθραία στην Κύπρο. Αυτές οι περιοχές μπορούν να αποτελέσουν το ανάχωμα, έτσι ώστε να επιστρέφουν πίσω οι Σύροι». Ωστόσο ξεκαθάρισε ότι η καλύτερη λύση δεν είναι να τους επαναπροωθήσεις, αλλά να τους εμποδίσεις να περάσουν τα σύνορα της χώρας.

Σύμφωνα με τον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Άσυλο, οι περιοχές της Συρίας που θεωρούνται πιο ασφαλείς είναι το Ταρτούς, η Λατάκια, η Χάμα, η Χομς, η Δαμασκός, η Κουνέιτρα και η Σουέιντα.

Ο κ. Μορφίτης ανέφερε ακόμη ότι υπάρχει ανάγκη επαφής με τον Λίβανο για να περιορίσει τις βάρκες με τους Σύρους που έρχονται προς την Κύπρο. «Χρηματοδοτήθηκε με εκατομμύρια ευρώ από την ΕΕ. Αν συνεχίσουμε να τηρούμε χλιαρή στάση, τότε το φαινόμενο θα παραμείνει και θα αυξηθεί», είπε.

Συμπλήρωσε ότι επί Υπουργίας Νουρή αποδείξαμε στην ΕΕ πως αυτοί που έρχονταν από την γραμμή αντιπαράταξης έχουν σφραγίδα πάνω στα διαβατήριά τους του αεροδρομίου της Κωνσταντινούπολης. «Θα πρέπει να αποδείξουμε για τους Σύρους κάτι παρόμοιο. Είναι γνωστό στο κράτος ότι οι Σύροι πηγαινοέρχονται στη Συρία είτε για να πάρουν χρήματα είτε για να κάνουν τις διακοπές τους είτε για να εμπορευθούν διάφορα εμπορεύματα».

Διερωτήθηκε, «αφού ταξιδεύουν στη Συρία, τότε ποια ανθρώπινα δικαιώματα και ποιο καθεστώς βίας επικρατεί στη Συρία;». Υπογράμμισε ότι «είναι καθήκον του κράτους να αποδείξει στην ΕΕ από πού έρχονται οι Σύροι».