Νομική Ανάλυση για την Υπ. Μονής Οσίου Αββακούμ

Τα όσα διαδραματίζονται τις τελευταίες ημέρες με τη γνωστή πλέον υπόθεση της Μονής Οσίου Αββακούμ σε συνάρτηση με τις αποκαλύψεις και τα νέα στοιχεία που έρχονται στο φως της δημοσιότητας καθημερινά, έχουν προκαλέσει, δικαιολογημένα θα έλεγα, το ενδιαφέρον και την προσοχή της κοινής γνώμης.

Οι απόψεις διίστανται και εκτείνονται από πολυσέλιδες αναλύσεις, δημοσιογραφικές καλύψεις και συνεντεύξεις εμπλεκομένων μέχρι καφενειακού τύπου συζητήσεις και λαϊκών δικαστηρίων.

Αναπόφευκτο είναι μέσα σε όλον αυτόν τον ντόρο, ο οποίος έχει ξεσπάσει και τις πολλές απόψεις οι οποίες έχουν κατατεθεί, ο απλός πολίτης να βρίσκεται σε σύγχυση και να μην ξέρει τι ισχύει και τι όχι.

Κατ’ αρχάς θα πρέπει να θέσουμε το θέμα στη σωστή του νομική διάσταση και να αποσαφηνίσουμε τι ισχύει στη συγκεκριμένη περίπτωση όσον αφορά τις πειθαρχικές και ποινικές ευθύνες που ενδεχομένως να υπάρχουν.

Πριν γίνει οποιαδήποτε νομική ανάλυση επί του θέματος, θεωρώ πρέπον να υπενθυμίσω ότι το τεκμήριον της αθωότητας, δηλαδή ο ακρογωνιαίος λίθος του ποινικού δικαίου της Κύπρου, είναι αδιαμφισβήτητος και αυτός υπαγορεύει ότι ο κάθε κατηγορούμενος τεκμαίρεται ότι είναι αθώος μέχρι αποδείξεως της ενοχής του, με βαθμό απόδειξης πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας.

Το πρώτο σημείο, το οποίο χρήζει διευκρίνισης και έχει συζητηθεί κατά κόρον τις τελευταίες ημέρες, είναι κατά πόσον οι ιερωμένοι μπορούν να προσαχθούν ενώπιον της Δικαιοσύνης ή εάν προστατεύονται από κάποια ασυλία ως εκ της θέσεώς τους.

Το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας και συγκεκριμένα στο Αρ. 83 προνοεί ότι δεν υπόκεινται σε ποινική δίωξη και δεν ευθύνονται αστικώς μόνο οι βουλευτές. Ακόμα και αυτό το δικαίωμα δεν είναι απόλυτο και υπόκειται σε εξαιρέσεις.

Επομένως οι ιερωμένοι είναι υπόλογοι στους Νόμους και τις Διατάξεις του Συντάγματος ακριβώς όπως ένας οποιοσδήποτε πολίτης της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Να μη λησμονούμε ότι υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις στη νομολογία μας, στις οποίες ιερείς κατηγορήθηκαν και καταδικάστηκαν από το Δικαστήριο για ποινικά αδικήματα.

Ενδεικτικά παραθέτω αποφάσεις Δικαστηρίων, όπου οι κατηγορούμενοι ήταν ιερωμένοι Δημοκρατία v. Παπάνδρεα Αθανάση (2013), Δημοκρατία v. Παναγιώτη Τριανταφύλλου (2012).

Το επόμενο σημείο που χρήζει διευκρίνισης είναι η πειθαρχική ευθύνη των ιερωμένων.

Οι ιερωμένοι διέπονται και οφείλουν να ακολουθούν τους κανονισμούς της Εκκλησίας της Κύπρου, όπως αυτοί προνοούνται από τον Καταστατικό Χάρτη της Εκκλησίας της Κύπρου.

Τα άρθρα και οι Πρόνοιες του Καταστατικού Χάρτη προνοούν τη διαδικασία της εκδίκασης των ιερωμένων και τη δικονομία, η οποία πρέπει να ακολουθηθεί (Παράρτημα Β΄ [ΙΙ], Ποινική Δικονομία, Εκκλησιαστικό Ποινικό Δίκαιο), τα αδικήματα τα οποία δυνατόν να συντέλεσαν (Παράρτημα Β΄ [Ι], Ουσιαστικό Ποινικό Δίκαιο, Εκκλησιαστικό Ποινικό Δίκαιο) και τις ποινές που ενδέχεται να τους επιβληθούν (Παράρτημα Α΄[Ζ], Απονομή της Εκκλησιαστικής Δικαιοσύνης), δηλαδή της μομφής, της αργίας, της εκπτώσεως και της καθαιρέσεως.

Όσον αφορά τώρα το ποινικό κομμάτι και τις ποινικές ευθύνες, οι οποίες ενδεχομένως να υπάρχουν στη συγκεκριμένη υπόθεση, πρέπει να ξεκαθαριστούν τα ακόλουθα:

Η άσκηση ποινικής δίωξης εναντίον οποιουδήποτε πολίτη δεν είναι μια απλή διαδικασία, η οποία μπορεί να ασκηθεί σε κάθε περίπτωση και αυθαίρετα.

Μείζονος σημασίας είναι να ακολουθούνται οι πρόνοιες του Συντάγματος, του Ποινικού Κώδικα (Κεφ. 154) και οποιουδήποτε αλλού Νόμου από τον οποίο απορρέουν ποινικές ευθύνες.

Μεγάλη προσοχή, επίσης, πρέπει να δοθεί στη διαδικασία της άσκησης ποινικής δίωξης, όπως αυτή προνοείται από τον περί Ποινικής Δικονομίας Νόμο (Κεφ. 155).

Εντάλματα έρευνας, εντάλματα σύλληψης, δικαιώματα υπόπτων/κατηγορουμένων και συνθήκες κράτησης πρέπει να τηρούνται και εξασφαλίζονται με τη σωστή διαδικασία, τυχόν παρέκκλιση από τις πρόνοιες του Νόμου και των συνταγματικά κατοχυρωμένων ανθρωπίνων δικαιωμάτων μπορεί να οδηγήσει σε παρανόμως ληφθείσα μαρτυρία και να οδηγήσει στην αθώωση των κατηγορουμένων.

Το τελευταίο σημείο, το οποίο πρέπει να ξεκαθαριστεί και να διασαφηνιστεί, είναι ότι οποιαδήποτε απόφαση του Συνοδικού Δικαστηρίου δεν παράγει έννομα αποτελέσματα ούτε και μπορεί να επηρεάσει τη διαδικασία της ποινικής δίωξης η μη.

*Δικηγόρος, Νομικός, Υπ. Διδάκτωρ Ποινικού Δικαίου