Στρατηγική για την προσέλκυση επενδύσεων

Τη βδομάδα που μας πέρασε ανακοινώθηκαν προτάσεις/μέτρα βελτίωσης όσον αφορά το πλαίσιο στρατηγικής για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, με κύρια προσθήκη την έκδοση ειδικής επιχειρηματικής θεώρησης εισόδου για διευκόλυνση επενδυτών που θέλουν να επισκεφθούν τη χώρα.

Σημειώνεται ότι η στρατηγική που υιοθετήθηκε από την προηγούμενη Κυβέρνηση με τη σύμπραξη της Πολιτείας απέφερε καρπούς, εφόσον αρκετές εταιρείες αποφάσισαν να μεταφέρουν την έδρα τους ή μέρος των εργασιών τους στην Κύπρο. Φυσικά, θα πρέπει να πούμε ότι μέλη του προσωπικού κάποιων εξ αυτών αντιμετωπίζουν προβλήματα ως προς το κόστος ζωής, την εξεύρεση σχολείου για τα παιδιά τους και τη γραφειοκρατία που συναντούν πολλές φορές όταν συμβάλλονται με την κρατική μηχανή (οπότε υπάρχουν και κάποιοι που κάνουν δεύτερες σκέψεις).

Η προσέλκυση εταιρειών για μετεγκατάσταση στη χώρα μας βοηθά την οικονομία οριζόντια, εφόσον, πέραν της είσπραξης των φόρων, ενισχύεται η κατανάλωση, το λιανεμπόριο, ο τομέας των ακινήτων (τον Γενάρη τα πωλητήρια έγγραφα που κατατέθηκαν στο Τμήμα Κτηματολογίου σημείωσαν μικρή μείωση), καθώς και άλλοι τομείς.

Φυσικά, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, δημιουργούνται κάποια προβλήματα τόσο σε αυτούς που έρχονται στη χώρα μας, όσο και στην τοπική κοινωνία, με τη μεγάλη αύξηση, για παράδειγμα, στις τιμές των ενοικίων και των ακινήτων.

Επενδυτικό περιβάλλον

Το επενδυτικό περιβάλλον, το οποίο έχει δημιουργηθεί μετά την επέμβαση της Ρωσίας στην Ουκρανία, την κρίση στη Μέση Ανατολή με τα συνεπακόλουθά της, τη σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής και γενικότερα τις πολιτικές και οικονομικές αντιπαραθέσεις μεταξύ χωρών, ενισχύει τις προκλήσεις για την παγκόσμια οικονομία αλλά και για τις εθνικές οικονομίες. Για κάθε χώρα, και ειδικά για μια μικρή, εξωγενή οικονομία όπως αυτή της Κύπρου, η προσέλκυση επενδύσεων από το εξωτερικό αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη διατήρηση των θετικών ρυθμών ανάπτυξης.

Υπενθυμίζεται ότι η Κύπρος δεν διαθέτει βαριά βιομηχανία, αν και υπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης ώστε να υπάρξει αύξηση των εξαγωγών, οπότε οι κύριοι τομείς που τροφοδοτούν το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της χώρας είναι ο τουρισμός, οι υπηρεσίες, η ναυτιλία και ο κατασκευαστικός τομέας, και πρόσφατα ο τομέας της τεχνολογίας με συνεισφορά πέραν του 10%. Ο τομέας της εκπαίδευσης ενισχύεται σταδιακά, ενώ σε σχέση με άλλες χώρες βρισκόμαστε ακόμη πολύ πίσω σε θέματα έρευνας και καινοτομίας.

Για μια οικονομία εξωγενή χωρίς μεγάλη εσωτερική αγορά, η παραχώρηση συγκεκριμένων κινήτρων για προσέλκυση κεφαλαίων είναι θεμιτή, νοουμένου ότι υπάρχει σωστός σχεδιασμός και έλεγχος, ώστε να μην τυγχάνουν εκμετάλλευσης. Φυσικά, αυτά θα πρέπει να αναδιαμορφώνονται ανάλογα με τις εξελίξεις.

Η επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία σίγουρα οδηγεί σε αναδιαμόρφωση του τομέα των υπηρεσιών (και άλλων τομέων), όμως θα πρέπει να δούμε σε ποιες χώρες μπορεί να υπάρξει προώθησή του. Πέραν του Ισραήλ και της Ευρώπης, που οικονομικά παρουσιάζει σημάδια επιβράδυνσης, ο αραβικός κόσμος ενδεχομένως να ήταν μια επιλογή.

Σημειώνεται ότι ένα μέτρο για να μπορέσει να προσελκύσει επενδυτές από το εξωτερικό θα πρέπει να είναι ανταγωνιστικό σε σχέση με άλλες χώρες, όπως για παράδειγμα το φορολογικό σύστημα της χώρας μας, που την έχει καταστήσει ένα ισχυρό χρηματοοικονομικό κέντρο. Αν υπάρξουν τέτοιες πρόνοιες, που το καθιστούν μη ανταγωνιστικό, τότε είναι καλύτερα το συγκεκριμένο μέτρο να καταργηθεί. Υπενθυμίζεται ότι το φορολογικό σύστημα της χώρας βοήθησε στην προσέλκυση επενδύσεων και θα πρέπει να είμαστε προσεχτικοί στις προτάσεις για φορολογική μεταρρύθμιση. Είναι αντιληπτό ότι υπάρχουν συμβατικές υποχρεώσεις, όπως η πράσινη φορολογία, η οποία, όπως αναφέρθηκε, θα είναι δημοσιονομικά ουδέτερη, όμως είναι σημαντικό να μη χαθούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας.

Επιπλέον, είναι σημαντικό να αξιολογείται συστηματικά ο αντίκτυπος του συγκεκριμένου μέτρου στην οικονομία, δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα, πέρα από τον δημοσιονομικό αντίκτυπο, και στον τομέα της απασχόλησης.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι η παραχώρηση κινήτρων γίνεται απ’ όλες τις κυβερνήσεις, πάντα φυσικά με σεβασμό στο διεθνές και στο ευρωπαϊκό δίκαιο. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα, όπως η Μάλτα, η Ολλανδία, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και πολλές άλλες χώρες. Σημειώνουμε κυρίως ευρωπαϊκές χώρες εφόσον οποιαδήποτε μέτρα λάβει η Κύπρος πρέπει να είναι συμβατά με το ευρωπαϊκό δίκαιο. Για παράδειγμα, δεν υπάρχει η δυνατότητα μη φορολόγησης (tax holidays) για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα εταιρειών που εγκαθίστανται στην Κύπρο, όπως προσφέρει η Σιγκαπούρη.

Η παραχώρηση κινήτρων πάντοτε πρέπει να συνοδεύεται με την υιοθέτηση μηχανισμού ελέγχου, όπως για παράδειγμα το Τμήμα Φορολογίας ελέγχει σχολαστικά την εφαρμογή των φορολογικών νομοθεσιών. Ο έλεγχος είναι απαραίτητος, ειδικά σε μια κοινωνία που ξεχνά γρήγορα τις δύσκολες μέρες μέχρι την επόμενη φορά, πολλές φορές σκέφτεται τρόπους μεγιστοποίησης του κέρδους, ανεξάρτητα με την επόμενη μέρα.

Ευέλικτη και αποδοτική κρατική μηχανή

Οι επιχειρηματίες και γενικά οι επενδυτές, πέρα από το σταθερό φορολογικό και νομικό πλαίσιο, αξιολογούν και τις διαδικασίες που εφαρμόζονται. Σε κανένα δεν θα άρεσε να υποστεί διοικητικό κόστος και μεγάλες καθυστερήσεις, όσον αφορά τις επενδύσεις του λόγω των προβλημάτων που ενδεχομένως να παρουσιάζουν οι κρατικές υπηρεσίες.

Η συνδιαλλαγή των επιχειρηματιών και των πολιτών με την κρατική μηχανή είναι ένα από τα στοιχεία που καταγράφονται στην ανταγωνιστικότητα της χώρας. Δαιδαλώδεις διαδικασίες, καθυστερήσεις και μη χρήση της τεχνολογίας δημιουργούν αρνητική εικόνα για τη χώρα. Οπότε, η δημιουργία μιας ευέλικτης και αποδοτικής κρατικής μηχανής θα ενισχύσει τη χώρα μας ως επιχειρηματικό προορισμό. Είναι γι’ αυτόν τον λόγο που θα πρέπει να προωθηθούν τα νομοσχέδια που αφορούν στη μεταρρύθμιση του κρατικού μηχανισμού και η υιοθέτηση απλών και σύντομων διαδικασιών, με την ενίσχυση ταυτόχρονα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.

H παραχώρηση κινήτρων είναι πρακτική που εφαρμόζεται διεθνώς, όμως πρέπει να γίνεται μέσα από σωστές διαδικασίες, μακροχρόνιο σχεδιασμό και συνεχή επίβλεψη του αντικτύπου. Οπότε, θα πρέπει να δούμε ποιους τομείς θέλουμε ως χώρα να προωθήσουμε, με ποιες χώρες θα μπορούσαμε να ενισχύσουμε τις οικονομικές και επενδυτικές μας σχέσεις, για να προωθηθεί και ο κατάλληλος σχεδιασμός. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό λαμβάνοντας υπόψη το δύσκολο πολιτικά και οικονομικά περιβάλλον που δημιουργείται.